گچساران، امام زاده بی بی حکیمه(س) و کارکرد مذهبی و فرهنگی وقف
گچساران، امام زاده بی بی حکیمه(س) و کارکرد مذهبی و فرهنگی وقف
از دیرباز تاکنون، مهم ترین کارکرد وقف در جامعه ی اسلامی، کارکرد فرهنگی و مذهبی ست. ابعاد فرهنگی، آموزشی و مذهبی وقف بسیار گسترده است.

پایگاه خبری شباویز / از دیرباز تاکنون، مهم ترین کارکرد وقف در جامعه ی اسلامی، کارکرد فرهنگی و مذهبی ست. ابعاد فرهنگی، آموزشی و مذهبی وقف بسیار گسترده است.

وجود بزرگترین موقوفه در مرکز استان- شهر یاسوج – کارکردی مذهبی و فرهنگی دارد. واقف نیک اندیش مرحوم طاهری بخش اعظمی از املاک خود را در مرکز تجاری شهر، وقف مکان مذهبی و امام زاده شاه فرج الله علیه السلام نموده است. وجود بقعه ی متبرکه ی دختر امام هفتم شیعیان در شهرستان گچساران ، ظرفیت بزرگی در توسعه ی وقف، تقویت فرهنگ انفاق و توسعه ی گردشگری مذهبی در استان کهگیلویه و بویراحمد و حتی در جنوب کشور است.

همین ظرفیت بسیار بزرگ باعث شد که سازمان اوقاف و امور خیریه کشور با همکاری اداره کل اوقاف و امور خیریه استان، استانداری و ادارات استان، مراکز دانشگاهی و علمی کهگیلویه و بویراحمد با همکاری دوایر دولتی و خصوصی به برگزاری نخستین همایش حضرت بی بی حکیمه علیها السلام در سطح ملی اقدام نمایند.

این همایش ملی تا آن روز، بزرگ ترین رویداد فرهنگی- مذهبی در تاریخ استان، بوده و نشان از اهمیت این بقعه منوره در ابعاد مختلف به ویژه در ابعاد مذهبی و فرهنگی دارد. در استان کهگیلویه و بویراحمد این ظرفیت مذهبی و فرهنگی بزرگ می تواند با برنامه ریزی مدون، باعث توسعه و ایجاد وقف با کارکرد مذهبی و فرهنگی شود. یکی از کارکردهای مذهبی و فرهنگی حرم مطهر بی بی حکیمه (س) توسعه فکری و فرهنگی استان است.

برای ایجاد یک تعادل معقول در توسعه ی مذهبی – فرهنگی باید بین ابعاد پویا و ایستا در حرکت مذهبی ایجاد و حفظ شود، یعنی توازن میان متغیّرات و ثوابت در فرهنگ مذهبی جامعه ی استان. کارکرد وقف در ترویج حرکت توسعه ی فرهنگی و اندیشه ای جامعه ی استان به شرح زیر تبیین می شود:

– حمایت و پشتیبانی از مؤسسات مذهبی و فرهنگی که به شهروندان هم استانی نزدیک است. نظیر موسسات خیریه.

– مددرسانی به ابزارهای نرم افزاری و سخت افزاری، تبلیغ و آماده ساختن آنها برای رویارویی با نیازهای دینی و فرهنگی آتیه ی استان.

– حمایت از مؤسسات تحقیقات علمی و مراکز مطالعات فکری از طریق جهت دهی نیات دلدادگان و واقفین به سمت و سوی تکنولوژی، فناوری های روز و نیازهای علمی کهگیلویه و بویراحمد.

توسعه وقف در شهرستان گچساران و بالطبع در استان، یکی از تأثیرگذار ترین ظرفیت های تألیف دل های گردشگران و مردمان استان است. و این دید وسیع در سایه ی وجود ائمه اطهار(ع) و به برکت وجود آستانه منوره ی امام زادگانی نظیر حضرت بی بی حکیمه بنت امام موسی کاظم علیها السلام است.

هرگاه به تاریخچه ی موقوفات در استان نظری می اندازیم، بین وقف در کهگیلویه و بویراحمد، بقاع متبرکه و اماکن مذهبی رابطه ای اساسی و جدی می‌بینیم. غالب زمین ها، املاک و باغات و مزارع حداقل پیرامون بقاع، وقف این اماکن متبرکه و در جهت محرومیت زدایی و توسعه امور دینی ست.از میان فرزندان امام موسی کاظم- امام هفتم شیعیان- علیه آلاف التحیّه و الثناء بی بی حکیمه سلام الله علیها جایگاه ویژه ای دارد.

این بانوی معظمه همراه با برادرش احمد بن موسی علیه السلام فرزندان هفتمین پیشوای شیعیان، حضرت امام موسی کاظم علیه السلام و امّ احمد راهی ایران شدند. بنا به نوشته‌ی کلینی و ابن بابویه، مادر آنها، در میان همسران آن حضرت، محبوب ترین و داناترین آنها به شمار می رفت( اصول کافی، ج۲، ص ۹۷؛ مفید الارشاد، جلد ۲، ص ۳۲۶؛ صدوق ( ابن بابویه)، عیون اخبارالرضا، ج ۱، ص ۲۳ و… ). بنا بر منابع تاریخی، مهاجرت این برادر معزز و خواهر مکرمه به ایران، گسترده ترین مهاجرت سادات علوی و امام زادگان در عصر عباسیان به شمار می رود.

به هر روی، تعدد امام زادگان در استان کهگیلویه و بویراحمد بیانگر این موضوع است که از مجموع ۴۷۷۴ بقاع متبرّکه در استان های کشور، ۲۲۶ بقعه متبرّکه در استان کهگیلویه و بویراحمد است. حضرت بی بی حکیمه( علیها السلام )، یکی از شخصیت های برجسته ی تاریخ اسلام به شمار می رود. هنوز برخی از ابعاد شخصیت و زندگانی این بانوی واجب التعظیم در پرده ی ابهام است.بدون تردید مرتفع نمودن این دشواری ها، زمانی تحقق پذیر است که محدثان، علمای رجال و انساب، جغرافیا دانان، مردم شناسان، نویسندگان و مورّخان تاریخ اسلام و ایران و مورّخان و صاحب نظران تاریخ محلی در یک اقدام گروهی، به مطالعه و بررسی همه جانبه ی آثار، روایت ها، گزارش های تاریخی، منابع مادی، کتبی، منابع نسخ خطی و بقایای به جا مانده از امام زادگان مدفون در کهگیلویه و بویراحمد بپردازند.

باری، وجود بقعه متبرکه فرزند امام هفتم در شهرستان گچساران و استان کهگیلویه و بویراحمد، نقطه قوّت و فرصت مغتنمی است که باعث توسعه در ابعاد مختلف خواهد شد. افتخار مردمان استان، این است که بزرگترین نماد گردشگری، میراث فرهنگی، مذهبی و دینی در استان آنهاست. نمادی که توسعه‌ی آن، نیازمند برنامه ریزی درجهت معرفی، شناسایی و ایجاد بسترهای زیرساختی در این بقعه متبرکه است.

قشرهای کم درآمد، فاقد درآمد و فاقد امکانات ضروری زندگی که در استان به نام مستمند و فقیر شناخته می شوند؛ همواره وجود داشته است. در کنار این اقشار، بعضی از زائران و دلداگان بی بی حکیمه سلام الله علیها هم وجود دارند، که قشر مرفهی هستند.

تدبیر شریعت اسلام برای ایجاد توازن اجتماعی بین این دو گروه هم استانی، وقف است. دلدادگان دختِ باب الحوائج با وقف نان و طعام، وقف لباس و پوشاک، وقف خانه ایتام، وقف آب آشامیدنی، وقف هزینه غسل و کفن و دفن فقرا، وقف هزینه های پزشکی و… باعث توازن اجتماعی، تعادل و تأمین اجتماعی همنوعان خویش به برکت این امام زاده می شوند.

امام زاده بی بی حکیمه علیها السلام، یکی از مکان های مذهبی و گردشگری زیارتی‌ست که علاوه بر زائران از اقصی نقاط کشور عزیزمان، گردشگر و زائر غیر ایرانی فراوانی دارد. در برخی ایام و اعیاد، ترافیک زائران در این مسیر زیارتی دیده می شود، که بایست به عنوان نقطه قوّت و فرصتی برای توسعه ی فرهنگ وقف، گردشگری زیارتی، پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و در نهایت، پیشرفت و توسعه ی پایدار شهرستان گچساران، استان کهگیلویه و بویراحمد و ایران اسلامی پیش بینی گردد. تقویت این نقطه قوت ، نیازمند برنامه‌ریزی اصولی ،علمی و عقلایی است تا از آن به عنوان فرصتی برای توسعه پایدار استان و شهرستان گچساران در ابعاد توسعه اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی بهره برد.

البته ظرفیت های متعدد در حوزه های مختلف به ویژه سرمایه ی زیرزمینی و ثروت نفت و گاز و وجود میدان های عظیم نفتی در حوزه ی بی بی حکیمه (س) ، خود پتانسیل بی بدیل دیگریست که در جای و مقالی مناسب به آن خواهیم پرداخت. والعاقبه للمتقین

بقلم رامین چرومی

Visits: 55